Zo lukt vuur maken altijd
Fernando Mojik
december 21, 2018
Hoe vind je een sponsor voor een wereldreis?
januari 12, 2019
Basiscursus bushcraft
“Survival zijn technieken om zo snel mogelijk uit een benarde situatie te komen, bushcraft zijn technieken om zo lang mogelijk op een aangename manier in de natuur te blijven”. Zo hadden we het nog nooit bekeken, maar het spreekt ons wel aan. Olivier vindt vuur maken geweldig, maar in Patagonië lukte het ons niet om een kampvuurtje lang te laten branden, het hout was te nat en de wind te fel. Daar zat Zoë dan, geduldig te wachten op het warme vuurtje dat maar niet aanbleef en blies Olivier zijn longen leeg op oud as. Ons volgende avontuur, op eigen kracht door Noord-Amerika wordt een wilde expeditie. We trekken fietsend, wandelend en met de kano door de Noord-Amerikaanse wildernis. Hoog tijd om onze bushcraft skills aan te scherpen. We krijgen les van de bushcraft meester zelve, Siegurd van Leusen, oprichter van Siegurd.nl.
Op een natte donderdagochtend arriveren we bij de parkeerplaats van Staatsbosbeheer in de Utrechtse Heuvelrug. Siegurd geeft ons de eenvoudige aanwijzigingen om naar de locatie in het bos te wandelen. We krijgen een op maat gemaakte bushcraft cursus met allerlei technieken die we de komende maanden nodig hebben. Slaapplaats inrichten, water filteren, bomen herkennen en vuur maken. Het heeft al een paar dagen veel geregend in Nederland, de perfecte oefenomstandigheden om vuur te leren maken.
De voorbereiding
We leggen uit waarom ons kampvuur in Patagonië mislukte. We vertellen dat er genoeg hout op de grond te vinden was. “Daar gaat het al fout” zegt Siegurd. “Hout dat lang op de grond ligt, is vochtig en rot. Het brandt wel eventjes, maar het zorgt niet voor een warm vuur”. "En we gebruikten een aanmaakblokje want al het kleine hout was nat en we hadden geen papier” vullen we aan. Siegurd tovert een doos tevoorschijn met allemaal kleine vakjes. In ieder vakje zit materiaal dat geschikt is om vuur te starten, tondel. Allemaal in de natuur te vinden. In de doos zit onder andere gedroogd gras, pluisjes van een paardenbloem, lisdodde en verkoold katoen. Verkoold katoen? Dat hebben we nog nooit gezien. Het is zoals het klinkt, verkoold katoen, het heeft slechts een klein vonkje nodig en het gaat daarna niet meer uit. Op de website van Siegurd.nl staat een
video die uitlegt hoe je zelf verkoold katoen kan maken. Eenmaal thuis is dit het eerste dat we maken. Ons pakketje vervangend aanmaakhout hebben we alvast klaar liggen.
De echte winnaar onder tondel is berkenbast. In de bast zit olie waardoor het uitermate geschikt is om vuur te maken. Daarnaast is de berkenboom een alleskunner. De wortels en de twijgjes dienen als touw en tandenborstels, de stam is goed als brandhout en uit de schors kan olie geperst worden. Dat laten we echter nog even over aan de gevorderden. We zoeken met Siegurd naar een omgevallen berkenboom met een gladde bast. In Nederland en België vinden we overal berken, gelukkig verzekert Siegurd ons dat we ze in de VS en Canada ook zullen tegenkomen. We snijden een grote lap van een omgevallen berk en leren krullen schrapen van de bast. Siegurd haalt een vuurstick naar boven om de berkenbast te ontvlammen. ‘Oh nee, zeggen we allebei in koor’. Die vuurstick hebben we zelf ook, maar verder dan wat sterretjesvuurwerk zijn we nooit geraakt. Siegurd leert ons de juiste techniek, met een stabiele handhouding en een krachtige strijk, en de berkenbast staat zo in de vlam. “Er komen vonken van 3.000 graden van de vuurstick” vertelt Siegurd ons. “Iedereen kan er vuur mee maken, maar je moet wel weten hoe je het gebruikt”.
De belangrijkste boodschap van Siegurd is dat de voorbereidingen beginnen bij het zien van het daglicht. Verzamelen van sprokkelhout en tondel doen we de hele dag, als je op locatie aan komt ben je vaak te laat.
Oh dennenboom
Het is tijd om hout te sprokkelen. Siegurd vertelt ons dat er zeven fases van vuur zijn en voor iedere fase heb je een andere houtgrootte nodig, van fase 1, tandenstoker dikte tot fase 7, de grote blokken. Voor de eerste fases zijn dennen en sparren ideaal want het is zacht hout en het bevat hars. Siegurd leert ons hoe we droog hout vinden in een nat bos. “bomen kun je vergelijken met natte was". Als de kleren op een hoopje worden gegooid, blijven ze nat en gaan stinken, ofwel rotten, terwijl kleren snel drogen als ze ophangen. Voor bomen geldt hetzelfde dus we zoeken naar dode bomen die nog schuin staan. Voor de kleinere fases letten we op de takken waar het schors vanaf bladert, "die zijn droog" zegt Siegurd als we een donker dennenbos ingaan. Nog een belangrijk detail 'Oh dennenboom, oh dennenboom, wat zijn je takken wonderschoon’ klopt helemaal niet. Onze kerstbomen zijn sparren, een dennenboom is te lelijk als kerstboom in huis. “Oh sparrenboom” lacht Siegurd. Hoewel het al een paar dagen regende, komen we met handenvol droog hout terug uit het bos. We sorteren het hout en maken hoopjes met de verschillende fasen.
Vuur in een nat bos
Dan is het eindelijk zover, we hebben alle ingrediënten en technieken en kunnen aan de slag met een echt vuur. Om te beginnen prepareren we de vuurplaats met het graven van een kuil in de grond. Siegurd verteld ons over de gevaren van ondergrondse branden en springende stenen. Stenen rond het vuur plaatsen, is gevaarlijk en helemaal niet nuttig. We beginnen met de berkenbast en leggen de bosjes van taken keurig gesorteerd in fase 1, 2 en 3 naast ons neer. Als de berkenbast brandt, mag fase 1 erop. De truc is om de fases kruiselings over elkaar te leggen, geen pirámides bouwen, maar rustig en een voor een over elkaar. Iedere takken-bos houden we vast om genoeg zuurstof toe te laten, tot de takken vlam vatten. Tot slot gaan de grote blokken van fase 7 op het vuur en hebben we een warm vuur opgebouwd uit een 'nat' bos. Zoë glundert met een grote glimlach als ze haar handen afklopt. “Vanaf nu maak ik het vuur!” lacht ze naar Olivier.
Wij volgden de tweedaagse basiscursus Bushcraft onder begeleiding van Siegurd. Trek je de volgende zomer dat natuur in, of lijkt het je leuk om meer natuurtechnieken te leren? Siegurd.nl heeft verschillende cursussen die het leven in de natuur nog leuker maken.
Meer reistips
Op zoek naar meer reistips?
Het beste van Argentinië
De wereld rond met €12
3 Comments
Ja Siegurd is echt de vuurkunstenaar in Nederland. Daar kun je veel van leren. Indirect heb ik ook tips en vuurervaring met hem opgebouwd. En een leuke webwinkel. Goede tijd toegewenst in de vervolgetappe van jullie wereldreis. Mooi om zo vanuit Nederland jullie verhaal mee te maken.
Na het lezen van deze blog, een tijdje terug, hebben we een workshop voor maken bij Siegurd geboekt. We hadden zo’n beetje dezelfde ervaring zoals jullie die beschrijven.
Vandaag was het zover. Vuur maken gaat ons vast en zeker lukken in de toekomst. Bedankt voor de tip.
He Jeannette,
Wat leuk om dit te lezen! Wij vonden de workshop echt ontzettend leuk en nuttig. Sindsdien is Zoë een expert in het maken van vuur en het is haar taak geworden tijdens het kamperen. Een paar dagen geleden hebben we in de sneeuw onder de tarp geslapen. Dat was de eerste keer sinds we het bij de workshop van Siegurd gedaan hebben. Leuke herinneringen!
Groeten,
Olivier