De vreemdeling
Het andere Brazilië
juli 16, 2017
Paulo Silva
juli 29, 2017
22 juni - busterminal Porto Alegre
Het is de start van Expeditie Patagonia. We staan bij het busstation in Porto Alegre en na drie nachten in de bus voelen de benen nog verrassend flexibel. Caroline, onze warmshower host, pikt ons met de fiets op en terwijl we rondgeleid worden fietsen we op haar huis af. Ze is een energieke vrouw die door alleman als gek verklaard wordt omdat ze zich dagelijks met haar fiets langs de favelas en drukke straten begeeft. Zij is blij om ons, twee nog gekkere mensen, aan haar vrienden voor te stellen. Ze neemt ons mee uiteten en naar de paardenrenbaan waarvoor ze eerdaags werkte. We ontdekken de wereld van jockeys waar rijk en arm, bezitter en verzorger, elkaar nodig hebben om het paard de prijzen in te jagen. Met acht paarden tegelijk knallen de hekken open en dreunt het getrappel tot het binnenste van je lichaam door. Het is spectaculaire hoe de jonge jockeys van 56 kilo hun paarden opdraven. We staan met een voetzool van de finishlijn en voelen de snelheid van de winnaar tegen ons afslaan.
‘Dit land zit vol met corruptie, maar nog voller met verscholen hartjes.
We ontmoeten een van Caroline haar 'angels'. Paulo, de paardenbezitter, gaucho én groot Braziliaans marathonathleet, nodigt ons voor het weekend uit op zijn boerderij. De fazenda telt wel 60 paarden en samen met koeien, schapen, geiten, varkens, kippen, katten, honden en vissen vormt het één geheel in de groene heuvels. Het huis is bovenop de stallen gebouwd en wij voelen ons meer dan thuis in dit stukje boerenland. Elk dier en elke plant kent zijn betekenis. Met koeien voor dagelijkse melk en kaas, een groentetuin voor de dieren, varkens en kippen met de functie van een vuilnisbak en vis voor op het bord, is de natuurlijke en economische cirkel rond. De woorden 'duurzaamheid of ecologisch' hoeven hier niet uitgelegd te worden. Het is de gewoonte en de logica van hun bestaan. Paulo en zijn vrouw Susan dompelen ons in de gauchoscultuur. We rijden paard, drinken rauwe melk, helpen in de stallen en in de tuin, we leren over kaas en eten zo veel vlees dat we daarna zeker drie weken op vleesdieet moeten. Een Braziliaanse costela is een flinke homp vlees die enkele meters van een groot kampvuur zes uur lang moet garen. Terwijl het vlees smeult, zitten wij toe te kijken en passeert de maté, een bittere thee die gedronken wordt uit een stalen rietje, in vaste volgorde langs ieder persoon.
We zijn aangekomen in het andere Brazilië. Het Noord-Oosten, waar we vandaan komen en het zuiden zijn niet met elkaar te vergelijken. We fietsen plots door de heuvelachtige landschappen van 'Europa', bochtige weggetjes nemen ons mee in de tijd en het brandende zonnetje schaduwt de kou van de nacht. Het is de juiste temperatuur om tot diep in onze donzen slaapzakken te kruipen en ' s ochtends op te staan met koude handen en een frisse neus. Het is heerlijk, het is perfect, het is zò, dat we genieten met volle teugen. In de ochtend ruimen we de tent op en zwaaien onze nieuwe vrienden uit, om tegen de avond, na ongeveer 80 kilometer ergens boven op de eerst volgende heuvel, een willekeurig huisje uit te kiezen en te vragen voor een plekje in hun tuin voor de tent. Het levert de meest bijzondere ervaringen en vrienden op.
Als we bij Maria Helena aankloppen voor een slaapplaats in de tuin kijkt ze ons argwanend en zelfs bozig aan. ‘Kan dat? Bij jou in de tuin’ herhalen we omdat ze het mogelijk niet goed begrepen heeft. Er verschijnt een vreemd glimlachje dat overduidelijk ‘jullie zijn zeker gek’ uitspreekt en ze wuift ons gauw naar de overbuurman. Het sombere pand staat al jaren te koop en ziet er opengebroken uit. Wij nemen tevreden plaats, bestuderen de tuin en bedanken voor de tip, maar terwijl ze zich omdraait, moet ze van gedachte veranderd zijn. Plots biedt ze een plaatsje in haar feestschuur aan, want daar is het warmer en zullen geen muggen zitten. Ze gaat en komt, maar vanaf het moment van haar ommekeer, komt ze nooit met lege handen en vertrekt nooit zonder eerst een voorzichtig praatje te maken. Ze is speciaal naar de winkel gegaan om ons brood, bananen, snacks, kaas, ham, melk en yogurt te brengen. Plots is ze een gastvrouw van dierbare, die haar handen voor haar mond slaat als Zoë zegt dat ze zich met een washandje heeft gewassen in plaats van met de douche. Ze vind het duidelijk allemaal nog wat onwennig, maar de volgende morgen komt ze met ‘cafe de manha’, schenkt ons allen een kopje koffie in en schuift zich aan bij het ontbijt vol vragen en nieuwsgierigheid.
Er is iets opengebroken, de wantrouwende en schuchtere vrouw van gisteren ziet dat wij ook maar gewone mensen zijn, dat het eigenlijk best gezellig is met vreemden en ze ervaart dat ze goed doet. 'Wie goed doet, wie goed ontmoet' uit zich hier letterlijk. Voor ons vertrek schuift ze nog 50 reales, brood en koffie toe dat we niet mogen afwijzen. We hebben Maria Helena, die een band opbouwde met de vreemdeling, maar niet verteld dat we niet zo dol op koffie zijn.
Onze tweede overnachting wordt eveneens niet direct ontvangen, maar we leren de kneepjes van het vak. We bezoeken een oude mijnwerkplaats die momenteel beschermd wordt door een foundation en omgebouwd is tot een rijk stukje biodiversiteit. We mogen niet in de tuin slapen, want de baas is niet thuis en schuift ons onder de mom toerist. Als de 'patron' van huis is kunnen we het wel vergeten, via de telefoon creëren we duidelijk geen sympathie met onze volgeladen fietsen, vriendelijke glimlach of reisverhaal. We missen nog een kans bij een prachtig boerderijtje waar we in gesprek gaan met een dol enthousiast boerenechtpaar dat zich over het hek leunt om ons eens goed te bewonderen. Het speeksel vliegt uit de mond en geregeld is de man in volle lach terwijl hij onverstaanbare woorden ratelt. De rode draad is duidelijk, het is niet hun huis en de patron is niet thuis. Onze volgende mogelijkheid ligt een eindje verderop. We worden verwelkomd In de tuin, met klapstoeltjes en tussen de kippen, bij een man die aan zijn weekendhuisje bouwt net buiten de stad. Zoonlief kijkt mee hoe wij worden binnengehaald en zal later ook zelf de onbekende voorbijgangers ontvangen zoals zijn vader ooit deed. De man des huizes, heeft hier het laatste woord. De volgende nacht word dat nog eens bevestigd als we boven op de heuvel bij een groep hangende boeren onze vraag stellen. Hij, de man des huizes, reageert terwijl de familie gespannen toekijkt. We mogen in de tuin overnachten. De familie schuifelt voorzichtig dichterbij om ons vragen te stellen en warme melk, rechtstreeks uit de uiers, aan te rijken. De volgende ochtend zitten we met zijn allen binnen aan de haart kastanjes te pellen en vertrekken pas als de zon op sterkte is.
Voor sommigen blijkt de vreemdeling een directe reden tot actie. Er zijn mensen die hun auto omdraaien om ons een zak bananen te rijken of ons hun Argentijnse geld te bieden. Het is hun bijdrage aan onze reis en komt recht uit het hart. Ons nomadenbestaan is voor hen genoeg om ons zonder vraag of blik te ondersteunen. Wij zijn vreemd voor hen, maar zij ook ons, het is niet te drukken wat de warmte van een vreemdeling kan brengen. Het is voor beide partijen een verrijking, een ervaring, een emotie en een nieuwe vriend. Fernanda en Edison ontvingen ons zonder twijfel en zwaaiden ons uit met tranen. We zouden het nooit redden over de binnendoor wegen die we gepland hadden, onze voorraad strekte niet meer dus we rijden we flink om, om ze in de stad aan te vullen, maar als we aankomen zijn alle winkels gesloten. We dwalen rond met de vraag naar open winkeltjes en als we op Edison stuiten zegt hij simpelweg 'oh maar we zijn toch aan het koken, je kunt ook bij ons aanschuiven. Een lunch, werden drie overnachtingen en a vontade worden de bekende woorden. We mogen het er van nemen, we mogen zo veel eten als we willen en zolang blijven als we kunnen. Fernanda bakt cake, na taart, na brood voor ons en zet de lekkerste maaltijden op tafel. Edison, gym en capoeira docent neemt ons mee naar zijn klassen en leert ons alles over de verdedigingsdans.
Wij presenteren in zijn klassen en al gauw zijn wij voor even beroemd in het kleine Gangucu. Onze gezichten beslaan elke facebookpagina en meisjes giechelen als we voorbij lopen. Aan het eind van de dagen hebben we het dorp uitgekamd met nog veel bijzondere bezoekjes, zoals aan de vrijmetselarij waarvan hij lid is, een gauchos familie en een schapenboederij waar schapen verkocht worden voor wel 7.000 euro. Voor de tranen die wij achterlaten hebben wij een dankbaar gevoel.
Als we op onze laatste dagen in Brazilië ook nog zonder toestemming van zijn vader ontvangen worden door de zelfstandige 13 jarige Mateo, weten we het zeker, ook dit land heeft ons hart veroverd. Al mag het nieuws vol staan van geweld, drugs en moord, na drie maanden met hebben en houwen door de grootste steden en langs de meest afgelegen paden zijn wij er zonder schram door heen gekomen. Geluk? Wij denken het niet. Dit land zit vol met corruptie, maar nog voller met verscholen hartjes. Wij bedanken hen die naar buiten durfden te komen.
De laatste honderd kilometer naar de grens is een kaarsrechte lijn in het landschap. Met een licht windje in de rug vlammen we over de golvende weg. Amper vier uur later staan we voor de historische brug die de grens met Uruguay vormt. Morgen een nieuw land, maar eerst zoeken we een nieuwe vriend voor de laatste nacht in Brazilië.
[]
De meest gestelde vragen in Brazilië
- Zijn jullie getrouwd?
- Waar zijn jullie kinderen?
- Zijn jullie niet bang om in Brazilië te fietsen?
- Komen jullie uit Argentinië?
- Hoeveel kilometer fietsen jullie per dag?
9 Comments
Mooi gezegd: “Brandend zonnetje schaduwt de kou van de nacht”….!!
En ja Zoe: je moeder krijgt toch nog gelijk met je studie(keuze) Antropologie. Dit is de stage ervoor.
En doet mij denken aan mijn Engeland trip in TU studietijd waar we ook bij boeren, etc kampeerden.
De ene keer werd je weg gejaagd, en andere keer zat je aan tafel met whisky bij een landlord.
Over bezitters en verzorgers; In Aspen (USA) hadden de rijken drie huizen en de armen drie banen, maar ze hadden elkaar nodig……………
Zoë: Het bewonderen van culturen steelt mijn hart, maar het studeren over culturen is mij niet op het lijf geschreven…
De rijken hebben de armen altijd nodig, hebben de armen ook altijd de rijken nodig?
InAspen wel. Rijken zorgen voor goede infrastructuur.. In dit geval het skigebied.
Hebben de armen daar ook iets aan?
Wat een fantastische ervaringen dag in dag uit.
Flexibele persoonlijkheid, uitstraling, taal en enige mate van brutaliteit lijken de juiste ingredienten om deze mooie ervaringen te mogen & kunnen beleven.
Een willekeurig vakantie kan hieraan nooit tippen.
De weg naar Patagonie is nog lang, ben benieuwd wat deze jullie allemaal nog brengt.
Het is zoals olivier in onze fiets film zei: I want to be a traveler, not a tourist. De dagen zoals die nu zijn, zijn zoals wij ze willen. We genieten en kijken uit naar nog meer ontmoetingen, want gek genoeg wordt je er niet moe van!
amai, alweer een prachtig verslag.
Bundelen tot een boek! zeker weten…
Lieve
Happy travels journymen. Tnx for the info. Inspirerend hoe jullie de oprechtheid in de mens tegenmoet fietsen.
Groeten
Garrick
Wat een hartelijkheid!