Het andere Brazilië

Ik weet niet of het was dat hij wat wankel ging zitten, maar onbewust had hij mijn aandacht getrokken. De man die naast ons zit en door Olivier eerder werd omschreven als een typische indiaan die alleen zijn veren mist, had de hele reis nog geen woord gezegd. Hij draait zich om en maakt plots een praatje met zijn achter buren. Uit nieuwsgierigheid luisteren we naar zijn woordenwisseling met de achterburen en terwijl Olivier de woorden 'me pasa mal' opvangt, zie ik zijn ogen naar achter slaan en zijn mond open vallen. Voor ik weet waar ik mee bezig ben, trek ik hem onderuit om hem plat over de zitting van de twee stoelen te trekken. Eigenlijk wil ik hem naar de grond, in het gangpad, maar andere busreizigers beginnen onwillekeurig aan zijn ledematen te trekken waardoor ik het zo laat, mensen los trek en een enkeling zijn benen laat ondersteunen in de stabiele zijligging. Ik praat in het wilde weg tegen de man die vaag met zijn ogen knippert. Ik zeg de achterbuurvrouw dat ik geen Portugees spreek en vraag haar met hem te praten. Terwijl ik zijn documenten aan mevrouw geef, zie ik dat hij volledig zijn bewustzijn verliest. Ik knijp hem hard maar krijg geen reactie, en voel mezelf op mijn benen trillen terwijl ik zijn shirt omhoog trek om zijn hart te zoeken en ondertussen met mijn wang naar zijn adem probeer te luisteren. 'Shit shit shit' hoor ik mezelf denken als ik geen van beide kan voelen. Ik bedwing mijn eigen zenuwen, zeg minder relaxt tegen Olivier dat het niet goed is en hoor Olivier vragen naar een dokter in de bus maar er komt geen reactie. Mijn gedachten gieren door mijn kop. 'Zoë rust' zeg ik tegen mezelf en ik probeer mij door het gehobbel van de bus nog eens op zijn adem te concentreren. Op allerlei manieren zoek ik zijn ademhaling, ik voel met mijn vingers bij zijn neus en maak mijn lippen nat en houd ze een paar millimeter van zijn mond vandaan. Hij begint plots te trillen en hevig naar adem te happen. Zijn armen bewegen zich spastisch heen en weer. Oh straks stikt hij! Zoekend naar mijn mogelijkheden tot hulp, kan ik alleen maar bedenken wat ik moet zorgen dat hij niet in zijn eigen tong stik. Het schuim komt uit zijn mond terwijl ik zijn hoofd in de juiste positie dwing en ondertussen letterlijk als de dood ben dat ik het verkeerd doe. Ik probeer me te herinneren wat ik moest doen als alles straks uitvalt en sus mijn gedachten met de woorden van de docent EHBO en reanimatie tijdens mijn cursus 'je kunt hem niet beter maken, je kunt alleen proberen hem stabiel te houden.

De spasme dimt geleidelijk uit en hij knippert weer met zijn ogen. Hij reageert zwak op de naam Markus, die we uit zijn documenten haalden. Ik sta nog te shaken maar kan mij ontspannen door het zien van een teken van leven. Het speelt zich allemaal in een mum van tijd af en ondertussen is de bus al even gestopt, is de chauffeur komen kijken en zijn we onderweg naar telefonisch signaal. Want ja, we zitten In de middel of nowhere. De aanvallen blijven achter elkaar terug komen en zijn benauwend. Elke 5 minuten vervalt hij is een spasme, met een verontrustende lage hartslag en snakkend naar ademhaling. Ondanks dat we uitgaan van epilepsie en dit bevestigd wordt door papieren en medicatie in zijn tas, spreek ik aan Olivier mijn twijfel uit over zijn blauwe ogen en spuitplekken in zijn elleboog. Hoe dan ook, drugs of epilepsie, laten we alsjeblieft snel bereik krijgen. Zijn toestand is zorgwekkend en ik kan hem ieder moment verliezen.

Na een uur komen we eindelijk een huis tegen waar de buschauffeur de eerste hulp belt via een vaste telefoon. De ambulance zal de bus tegemoet komen rijden. Veel te lang sta ik over Marcus gebogen met mijn hand steevast op zijn borst. Ik houd zijn ogen in de gaten en als deze weer dichtvallen roep ik hem wakker. Olivier rijkt me natgedepte doekjes aan en af en toe laten we hem in zijn spasme vervallen. Ook al heb ik mijn rust volledig onder controle, er komt geen verbetering in zijn situatie. Ik voel me opgelucht als ik de bus voel stoppen en niet veel later wordt afgelost met tikjes van het ambulancepersoneel op mijn rug. Hij is eindelijk in veilige handen. We leggen hem op het brancard en hij verdwijn in de ambulance.

Ik voel plots alle emotie opkomen waar ik tijdens de anderhalf uur dat het duurde geen seconde mee bezig ben geweest. Het is onwerkelijk om zo dicht bij een volstrekt onbekende te komen, zijn adem te ruiken, zijn hartritme kunt tellen, zijn lichaamsgeur kent en tranen voelt opwellen als je het idee hebt dat je hem verliest. Ik voel me achtergelaten doordat ik niet weet hoe het met hem is en of hij er nog is. Als we later ons broodje eten in het wegrestaurant dichtbij, word ik misselijk als ik zijn geur aan mijn handen ruik. Van een medepassagier, die had geholpen de brancard buiten te brengen, hoor dat hij slechts een hartslag van 20 had. Even later stopt de bus bij het ziekenhuis en de chauffeur stapt uit om Markus zijn busticket te brengen. In de bus vertelt de chauffeur ons dat de situatie nog steeds hetzelfde is en dat hij het mogelijk niet had gered zonder mijn en Olivier's hulp.