parallax background

Het andere Brazilië

Restaurant table in Lencois
The one dollar meal
juli 6, 2017
Gauchos in front of their house in Brazil
De vreemdeling
juli 26, 2017
 

Hij had het zonder hen niet gered


 

Na twee luxueuze weken vakantie met Ellen en Rob stappen we terug op de fiets. Weliswaar slechts acht korte kilometers tot aan het busstation. Het stempeltje in ons paspoort zegt negentig dagen en de dichtstbijzijnde grens is zo'n 3.000 kilometer vanuit Salvador. Dat lukt ons onmogelijk in drie weken tijd zodat we met de bus tot in Porto Alegre reizen. Een rit van 60 uur, 3 dagen via Brasilia en Sao Paulo langs de uitgestrekte Braziliaanse landschappen.

Na 16 uur in de bus zitten we nog steeds in dezelfde staat, Bahia, die groter is dan Spanje. Voor de buschauffeur is het een lange rit en een grote uitdaging om de bus heel aan de andere kant te krijgen. In slaap vallen achter het stuur is hier bijna onmogelijk. De wegen zijn in erbarmelijke staat met kraters zo groot dat we er bijna volledig met de fiets in zouden verdwijnen. Daarnaast rijden er op weg naar Brasilia ontelbaar veel vrachtwagens. Richting Brasilia volgeladen met benzine en diesel. In de andere richting volgepakt met soja en graan. Bergop komen ze puffend boven, naar beneden zijn het moordmachines. We hebben vertrouwen in de buschauffeur, al hopen we dat er niets gebeurd, want veel teken van leven, is hier niet.

Het andere Brazilië
Het andere Brazilië
 

Ik weet niet of het was dat hij wat wankel ging zitten, maar onbewust had hij mijn aandacht getrokken. De man die naast ons zit en door Olivier eerder werd omschreven als een typische indiaan die alleen zijn veren mist, had de hele reis nog geen woord gezegd. Hij draait zich om en maakt plots een praatje met zijn achter buren. Uit nieuwsgierigheid luisteren we naar zijn woordenwisseling met de achterburen en terwijl Olivier de woorden 'me pasa mal' opvangt, zie ik zijn ogen naar achter slaan en zijn mond open vallen. Voor ik weet waar ik mee bezig ben, trek ik hem onderuit om hem plat over de zitting van de twee stoelen te trekken. Eigenlijk wil ik hem naar de grond, in het gangpad, maar andere busreizigers beginnen onwillekeurig aan zijn ledematen te trekken waardoor ik het zo laat, mensen los trek en een enkeling zijn benen laat ondersteunen in de stabiele zijligging. Ik praat in het wilde weg tegen de man die vaag met zijn ogen knippert. Ik zeg de achterbuurvrouw dat ik geen Portugees spreek en vraag haar met hem te praten. Terwijl ik zijn documenten aan mevrouw geef, zie ik dat hij volledig zijn bewustzijn verliest. Ik knijp hem hard maar krijg geen reactie, en voel mezelf op mijn benen trillen terwijl ik zijn shirt omhoog trek om zijn hart te zoeken en ondertussen met mijn wang naar zijn adem probeer te luisteren. 'Shit shit shit' hoor ik mezelf denken als ik geen van beide kan voelen. Ik bedwing mijn eigen zenuwen, zeg minder relaxt tegen Olivier dat het niet goed is en hoor Olivier vragen naar een dokter in de bus maar er komt geen reactie. Mijn gedachten gieren door mijn kop. 'Zoë rust' zeg ik tegen mezelf en ik probeer mij door het gehobbel van de bus nog eens op zijn adem te concentreren. Op allerlei manieren zoek ik zijn ademhaling, ik voel met mijn vingers bij zijn neus en maak mijn lippen nat en houd ze een paar millimeter van zijn mond vandaan. Hij begint plots te trillen en hevig naar adem te happen. Zijn armen bewegen zich spastisch heen en weer. Oh straks stikt hij! Zoekend naar mijn mogelijkheden tot hulp, kan ik alleen maar bedenken wat ik moet zorgen dat hij niet in zijn eigen tong stik. Het schuim komt uit zijn mond terwijl ik zijn hoofd in de juiste positie dwing en ondertussen letterlijk als de dood ben dat ik het verkeerd doe. Ik probeer me te herinneren wat ik moest doen als alles straks uitvalt en sus mijn gedachten met de woorden van de docent EHBO en reanimatie tijdens mijn cursus 'je kunt hem niet beter maken, je kunt alleen proberen hem stabiel te houden.

De spasme dimt geleidelijk uit en hij knippert weer met zijn ogen. Hij reageert zwak op de naam Markus, die we uit zijn documenten haalden. Ik sta nog te shaken maar kan mij ontspannen door het zien van een teken van leven. Het speelt zich allemaal in een mum van tijd af en ondertussen is de bus al even gestopt, is de chauffeur komen kijken en zijn we onderweg naar telefonisch signaal. Want ja, we zitten In de middel of nowhere. De aanvallen blijven achter elkaar terug komen en zijn benauwend. Elke 5 minuten vervalt hij is een spasme, met een verontrustende lage hartslag en snakkend naar ademhaling. Ondanks dat we uitgaan van epilepsie en dit bevestigd wordt door papieren en medicatie in zijn tas, spreek ik aan Olivier mijn twijfel uit over zijn blauwe ogen en spuitplekken in zijn elleboog. Hoe dan ook, drugs of epilepsie, laten we alsjeblieft snel bereik krijgen. Zijn toestand is zorgwekkend en ik kan hem ieder moment verliezen.

Na een uur komen we eindelijk een huis tegen waar de buschauffeur de eerste hulp belt via een vaste telefoon. De ambulance zal de bus tegemoet komen rijden. Veel te lang sta ik over Marcus gebogen met mijn hand steevast op zijn borst. Ik houd zijn ogen in de gaten en als deze weer dichtvallen roep ik hem wakker. Olivier rijkt me natgedepte doekjes aan en af en toe laten we hem in zijn spasme vervallen. Ook al heb ik mijn rust volledig onder controle, er komt geen verbetering in zijn situatie. Ik voel me opgelucht als ik de bus voel stoppen en niet veel later wordt afgelost met tikjes van het ambulancepersoneel op mijn rug. Hij is eindelijk in veilige handen. We leggen hem op het brancard en hij verdwijn in de ambulance.

Ik voel plots alle emotie opkomen waar ik tijdens de anderhalf uur dat het duurde geen seconde mee bezig ben geweest. Het is onwerkelijk om zo dicht bij een volstrekt onbekende te komen, zijn adem te ruiken, zijn hartritme kunt tellen, zijn lichaamsgeur kent en tranen voelt opwellen als je het idee hebt dat je hem verliest. Ik voel me achtergelaten doordat ik niet weet hoe het met hem is en of hij er nog is. Als we later ons broodje eten in het wegrestaurant dichtbij, word ik misselijk als ik zijn geur aan mijn handen ruik. Van een medepassagier, die had geholpen de brancard buiten te brengen, hoor dat hij slechts een hartslag van 20 had. Even later stopt de bus bij het ziekenhuis en de chauffeur stapt uit om Markus zijn busticket te brengen. In de bus vertelt de chauffeur ons dat de situatie nog steeds hetzelfde is en dat hij het mogelijk niet had gered zonder mijn en Olivier's hulp.

Het andere Brazilië
Het andere Brazilië
 

Als we Brasilia, de hoofdstad, naderen verandert het Brazilië zoals we dat kennen uit het Noordoosten. Plots rijden we over mooie asfaltwegen, meestal tweebaans. Langs de weg liggen grote winkelketens zoals Makro en Walmart en er staat zelfs een replica van het vrijheidsbeeld zodat we ons meer in de VS dan in Brazilië wanen. Het busstation lijkt wel een luchthaventerminal en de prijzen zijn navenant. Na Brasilia rijden we alleen over mooie snelwegen, langs glooiende heuvels vol met landbouw. Eindeloze velden met suikerriet, soja en graan hebben de plaats ingenomen van het Atlantisch regenwoud, dat ooit langs de volledige kust van Brazilië stond. Slechts af en toe is er een plukje van het oorspronkelijke Brazilië zichtbaar. Voor de rest zou het zo Frankrijk of Duitsland kunnen zijn. Het Zuiden is veel rijker en verder ontwikkeld dan het Noorden. Goed onderhouden parken, luxe auto's, wegen zonder kraters en geordende straten. Het voelt Europees, zeker na het Afrikaans getinte Salvador. De mensen zijn blank hier, soms witter als wij, zeker na een twee maanden zon in het Noorden. Voordat we naar Brazilië kwamen, dachten we dat er alleen regenwoud, papegaaien en strand was, maar Brazilië verrast on met zijn diversiteit.

Na zestig uur komen we aan in Porto Alegre. De afgelopen drie dagen vlogen voorbij en deden ons een beetje aan de Trans Siberië Express denken. De zon straalt aan de hemel zoals een mooie zomerdag in Nederland. De fietsen hebben de lange rit gelukkig goed overleefd en zijn klaar voor de komende 1.000 kilometer door het zuiden van Brazilië en Uruguay. Volgepakt wachten we op Caroline, onze warmshower, die ons met de fiets komt ophalen bij het busstation. Expeditie Patagonië is van start!

 

4 Comments

  1. Ellen schreef:

    Dat een busrit voor de nodige verrassingen kan zorgen is iets wat je niet verwacht. Kranig optreden van jou en anderen. Het meest onverwachte vind ik wel; ‘ Even later stopt de bus bij het ziekenhuis en de chauffeur stapt uit om Markus zijn busticket te brengen’, dit kan alléén in Brazilië.

  2. Jebbien schreef:

    Woh wat een heftige busreis!! Dat gaat je niet in de koude kleren zitten. Ook apart dat de omgeving na een busreis van 60 uur ineens zo veranderd is. Lijkt me ook wel grappig om mee te maken.

  3. Gert schreef:

    Dat was een heftige ervaring.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *